adminparakandدر برنامه علمی «چراغ» که سه‌شنبه ۲۱ مردادماه از شبکه رادیویی تهران پخش شد، علیرضا صبا، روزنامه‌نگار علم، با مرور نمونه‌های تاریخی و پژوهش‌های نوین، بر اهمیت شخصی‌سازی درمان‌ها بر پایه داده‌های ژنتیکی هر فرد تأکید کرد.
صبا در ابتدا با زبانی طنزآلود به مفهوم «ژن خوب» پرداخت و توضیح داد که ژن خوب واقعی، در دوست داشتن مردم و انجام کارهای نیک است نه صرفاً بهره‌مندی از امتیازات مادی. او سپس داستان تکامل سگ‌ها از گرگ‌ها را بازگو کرد و به آزمایش مشهور «سرگئی بلیایف» در دهه ۱۹۵۰ بر روی روباه‌های نقره‌ای اشاره کرد. این آزمایش نشان داد که انتخاب مصنوعی نه تنها رفتار حیوانات را تغییر می‌دهد، بلکه می‌تواند بر ویژگی‌های ظاهری آن‌ها نیز اثر بگذارد.
وی با اشاره به تغییر سبک زندگی انسان در یک قرن اخیر، توضیح داد که عواملی چون کم‌تحرکی و استفاده گسترده از فناوری، باعث افزایش چاقی و تغییرات فیزیکی در بدن انسان شده و این تغییرات می‌توانند در طول چندین نسل وارد ساختار ژنتیکی جمعیت شوند.
صبا همچنین به پرونده ویژه سال ۲۰۱۹ مجله نشنال جئوگرافیک درباره آینده درمان پرداخت و گفت: «شناخت دقیق ویژگی‌های ژنتیکی هر فرد با استفاده از فناوری‌هایی مانند تراشه‌های شناسایی DNA، می‌تواند راه را برای درمان‌های کاملاً شخصی‌سازی‌شده هموار کند؛ از بیماری‌های پیچیده‌ای مانند سرطان تا مشکلات شایع‌تری مانند چاقی.»
او افزود که این رویکرد باید به جایی برسد که «به تعداد آدم‌ها، درمان اختصاصی وجود داشته باشد» تا بیشترین اثربخشی ممکن حاصل شود.
در ادامه، صبا به معرفی چند فیلم مطرح در حوزه علم ژنتیک پرداخت و از آن‌ها به عنوان نمونه‌هایی الهام‌بخش برای علاقه‌مندان به پیوند علم و داستان‌سرایی یاد کرد. این فیلم‌ها به گفته او، با ترکیب مفاهیم پیچیده ژنتیک با روایت‌های جذاب، کمک می‌کنند مخاطب عام نیز با ابعاد گوناگون این شاخه علمی آشنا شود.
قسمت دوازدهم «چراغ» با موضوع علم ژنتیک به تهیه‌کنندگی مهدی مجنونی و اجرای محمدحسین امیدی، سه‌شنبه‌ها از ساعت ۲۱:۳۰ تا ۲۳ از رادیو تهران پخش می‌شود.