adminparakandدر نهمین قسمت برنامه «چراغ» که سه‌شنبه ۳۱ تیر از رادیو تهران پخش شد، علیرضا صبا ـ روزنامه‌نگار علم و ترویج‌گر فرهنگی ـ با تمرکز بر تأثیر پرواز در فرهنگ عمومی و رسانه‌ها، گفت:
«پرواز، سوژه‌ی همیشگی سینما و ابزاری پنهان برای روایت‌های بزرگ است.»
سینما و صنعت سرگرمی؛ بازتاب رویاهای پرواز
علیرضا صبا به‌عنوان کارشناس برنامه، با اشاره به نقش ماندگار پرواز در آثار سینمایی و تصویری اشاره کرد:
«فیلم‌هایی در ژانر علمی-تخیلی و فضایی مثل “میان‌ستاره‌ای” (Interstellar) و “آپولو ۱۳”، یا حتی انیمیشن‌هایی مثل “میمون‌های فضایی”، نشان می‌دهند رویاپردازی برای شکستن مرزهای آسمان همیشه برای هنرمندان و فیلمسازان الهام‌بخش بوده است.»
او همچنین تمرینات سخت خلبانی و شبیه‌سازهای پرواز را موضوعی جذاب برای داستان‌پردازی و روایت دانست و به تاثیر فرهنگ عمومی از این تجربه‌ها اشاره کرد.
روایت قهرمانی خلبانان ایرانی در رسانه
صبا بیان داشت:
«در دنیای واقعیت، پرواز و هوانوردی الهام‌بخش ساخت آثار متعددی درباره قهرمانان ایرانی نیز شده؛ از جمله مجموعه تلویزیونی “شوق پرواز” درباره شهید بابایی و فیلم “منصور” که به زندگی شهید ستاری می‌پردازد. این آثار بستری برای معرفی رشادت‌ها و انتقال ارزش‌های ملی به نسل جوان هستند.»
بررسی دیپلماسی رسانه‌ای و جنگ نرم
علیرضا صبا نقش ویژه رسانه‌ها، به‌ویژه سینما، را در شکل‌دهی افکار عمومی برجسته کرد:
«بسیاری از فیلم‌هایی که ساده به نظر می‌رسند، حامل پیام‌های عمیق و حتی راهبردی هستند. سینمای هالیوود، به‌ویژه در فیلم‌هایی مثل “تاپ گان” یا “محاصره” (The Siege)، با روایت‌هایی ظاهراً سرگرم‌کننده، درواقع زمینه‌ساز تحولات فکری و حتی سیاسی می‌شود. بعضی از این آثار، حتی قبل از رخدادهای سرنوشت‌ساز جهان ساخته می‌شوند و مخاطب را آمادگی روانی یا ذهنی می‌دهند.»
او همچنین به مجموعه‌هایی چون “ماموریت غیرممکن” و “جیمز باند” اشاره کرد و افزود:
«پیام‌ها و سناریوهای امنیتی و سیاستی در لایه‌های زیرین این فیلم‌ها به‌نحوی جاگذاری شده‌اند که مخاطب ناخودآگاه تحت تاثیر قرار می‌گیرد.»
از تخیل تا اسطوره و شعر
صبا در ادامه به ارتباط بین رویاپردازی و اسطوره‌پردازی ایرانی اشاره نمود و گفت:
«پرواز همیشه برای بشر یک هوسِ شاعرانه و افسانه‌ای بوده است؛ در اسطوره‌های ایرانی و اشعار بزرگانی چون مولانا، نشانه‌هایی از این آرزو دیده می‌شود. حتی بعضی از این الهامات، بعدها زمینه‌ساز پژوهش‌های علمی یا مدل‌سازی در علم شده‌اند.»
وی خاطرنشان کرد که رجوع به شاهنامه برای یافتن نخستین روایت‌های پرواز و یاد کردن از چهره‌هایی مثل زال، سیمرغ، و کیکاووس، نشان می‌دهد آرزوی پرواز همواره ترکیبی از تخیل و واقعیت بوده است.
برنامه «چراغ» با تمرکز بر روایت‌های چندلایه از تحول علم، جامعه، و فرهنگ، سه‌شنبه‌شب‌ها از رادیو تهران به تهیه‌کنندگی امیرحسین ثقفی و با اجرای محمدحسین امیدی پخش می‌شود.