adminparakandدر هفتمین قسمت برنامه «چراغ» که سه‌شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ از رادیو تهران پخش شد، علیرضا صبا به نقش سینمایی و نمادین خون بر پرده نقره‌ای پرداخت و با توضیح تفاوت میان افکت‌های سینمایی و واقعیت علمی، نگاه متفاوتی به این سوژه ارائه داد.
صبا گفت:
«رنگ سرخ خون بر پرده سینما یکی از مهم‌ترین ابزارهای دراماتیک است که از همان دوران آغازین سینما تا امروز مورد توجه ویژه قرار گرفته. اگر به فیلم‌های کوئنتین تارانتینو نگاه کنید، متوجه می‌شوید که صحنه‌های خونریزی با اغراق و ظرافت خاصی ارتباط برقرار می‌کنند؛ اما بسیاری از جلوه‌های ویژه برای بیننده جذاب است در حالی که از منظر علمی و فیزیکی همیشه درست نیست.»
وی درباره پشت‌صحنه ساخت این صحنه‌ها توضیح داد:
«بیشتر اوقات این جلوه‌ها با بسته‌های کوچک حاوی مایع شبیه‌ساز خون ایجاد می‌شود: این بسته‌ها را در لباس بازیگر کار می‌گذارند تا هنگام اصابت تیر یا شمشیر، با فشاری ناگهانی باز شود و خون مصنوعی فواره بزند؛ اما در واقعیت علم پزشکی، خونریزی همیشه چنین شکلی ندارد و فیلمسازان گاهی از استانداردهای علمی فاصله می‌گیرند.»
صبا به مثال‌هایی دیگر از باورهای رایج اما نادرست در فیلم‌ها پرداخت و گفت:
«در خیلی از فیلم‌ها مثلاً بعد از شلیک به باک ماشین، شاهد انفجار هستیم؛ در صورتی‌که این اتفاق از نظر علمی امکان‌پذیر نیست. یا صحنه‌هایی که شدت و شیوه خونریزی اغراق‌شده نمایش داده می‌شود.»
بررسی شخصیت‌های خون‌آشام و جایگاه خون در قصه‌ها
صبا نقش خون‌آشام‌ها را به عنوان یکی از ستون‌های محبوب ژانر وحشت و فانتزی معرفی کرد و افزود:
«اولین بار شخصیت کنت دراکولا در سال ۱۹۳۱ بر اساس رمان مشهور برام استوکر وارد سینما شد و دنیای فیلم را تغییر داد. بعدتر فیلم‌هایی مانند «مصاحبه با خون‌آشام» (۱۹۹۴) با بازی تام کروز و برد پیت و سه‌گانه «بلید» که چهره‌ای مدرن‌تر از خون‌آشام نیمه-انسان به تصویر کشیدند، این مسیر را ادامه دادند.»
او همچنین به خون‌آشام‌های محبوب کودکان مانند شخصیت‌های انیمیشنی «هتل ترانسیلوانیا» اشاره کرد و گفت:
«در فرهنگ عامه مردم ایران، حتی این شخصیت‌ها با نام‌هایی مانند «دروخان» شناخته می‌شوند و به یکی از قصه‌های دوست‌داشتنی برای بچه‌ها بدل شده‌اند.»
صبا ژانر علمی–تخیلی و فیلم «روزشکنان» (۲۰۰۹) را مثال زد که دنیایی را تصویر می‌کند که خون‌آشام‌ها اکثریت دارند و انسان‌ها به اقلیت مظلومی تبدیل شده‌اند که برای بقای خود مبارزه می‌کنند:
«در این فیلم، چالش اصلی کمبود خون انسان و تلاش برای ساخت خون مصنوعی است؛ موضوعی که می‌تواند دور از واقعیت به نظر برسد اما فاصله چندانی با دغدغه‌های بیولوژیک آینده ندارد.»
او با نگاهی طنزآمیز به پایان بحث خود گفت:
«در نهایت، شاید بین تمام خون‌آشام‌ها فقط پشه‌ها سالم‌ترین سبک تغذیه را دارند؛ به اندازه نیازشان خون می‌مکند!»
علیرضا صبا تاکید کرد:
«خون در سینما فقط یک عنصر برای هیجان و افکت‌های تصویری نیست؛ بلکه روایتگر ترس‌ها، رویاها و حتی واقعیت‌های اجتماعی و انسانی است. گاهی باید از زاویه علم به افسانه‌های سینما نگاه کنیم تا تصویر روشن‌تری از حقیقت داشته باشیم.»