adminparakandدر هفتمین قسمت برنامه علمی «چراغ» که سه‌شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ از رادیو تهران پخش شد، امین صادقی، مروج علم، با رویکردی علمی و همه‌جانبه درباره موضوع “خون” با شنوندگان به گفت‌وگو نشست.
صادقی سخنان خود را با اشاره به اهمیت خون از منظر علمی آغاز کرد و گفت:
«خون حدود ۷ تا ۸ درصد وزن بدن ما را تشکیل می‌دهد، یعنی ما به طور متوسط چیزی حدود ۶ لیتر خون در بدن خود داریم. سال‌ها طول کشید تا بشر ترکیب و نقش خون را به‌درستی درک کند و کشفیات ویلیام هاروی درباره گردش خون بسته در قرن هفدهم، نقطه عطف پزشکی نوین بود.»
او به اجزای مختلف خون اشاره کرد:
«در هر قطره خون، میلیون‌ها گلبول قرمز، بیش از صد هزار گلبول سفید و میلیون‌ها پلاکت وجود دارد که هر یک نقش اساسی برای بدن دارند؛ از حمل اکسیژن و ایمنی تا توقف خونریزی. طول رگ‌های بدن ما حتی به صدهزار کیلومتر می‌رسد.»
صادقی همچنین سیر تحول دانش بشر درباره کارکرد خون را مرور کرد و افزود:
«ما تا مدت‌ها درک صحیحی از عملکرد واقعی خون نداشتیم. حتی امروزه نیز باورهای غلطی درباره مسائل پزشکی نظیر فشار خون، کم‌خونی و شیوه‌های پایش آن وجود دارد که باید با دانش روز اصلاح شود.»
وی به نقش حیاتی اهدای خون در درمان بیماران پرداخت و گفت:
«نخستین انتقال خون موفق در سال ۱۸۱۸ برای درمان سرطان معده بود و امروز از این قبیل فرآیندها برای نجات جان بیماران تالاسمی یا سایر بیماران وابسته به خون استفاده می‌شود.»
صادقی درباره کاربرد خون در حوزه‌های گوناگون توضیح داد:
«خون نه فقط در پزشکی و درمان بلکه در جرم‌شناسی، ورزش حرفه‌ای (کنترل دوپینگ)، فناوری‌های نوین پایش سلامت، و حتی نجوم و سفرهای فضایی نقش ایفا می‌کند. دستگاه‌های جداسازی پلاسما، فناوری خون مصنوعی و حسگرهای پوشیدنی بخشی از آینده این علم هستند.»
او در بخش مطالعه تنوع خونی موجودات گفت:
«در پرندگان خون قرمز است، اما برخی جانوران مثل بندپایان دارای خون سبز یا زرد هستند که به نام همولنف شناخته می‌شود. حتی برخی ماهی‌ها خون بدون رنگدانه دارند و اکسیژن آن‌ها مستقیماً در پلاسما حل می‌شود.»
وی به باورهای رایج و حتی خرافات مربوط به گروه‌های خونی و خلق‌وخو اشاره کرد و جدی گرفتن این موضوعات را به مطالعات علمی ارجاع داد.
صادقی در انتهای گفت‌وگو به ارتباط زیبای واژگان و فرهنگ اشاره کرد و گفت:
«ارتباط موضوع خون با پرتقال خونی هم نشانه‌ای دیگر از حضور این واژه و رنگ در زندگی روزمره ماست. حتی در نام مرکبات و غذاها از واژه و رنگ خون الهام گرفته شده است.»
او همچنین مخاطبان را به اهدای خون دعوت کرد و تجربه‌های خود در این زمینه را با شنوندگان به اشتراک گذاشت و یادآور شد که تجربه اهدای خون می‌تواند ساده‌تر و لذت‌بخش‌تر از تصورات رایج باشد.